Menu

Helmplicht bij de Elfstedentocht

Helmplicht bij de Elfstedentocht

De Elfstedentocht op de schaats is een van de mooiste maar ook een van de zwaarste sportevenementen.Bij elke Elfstedentocht vallen gewonden, dat is niet te voorkomen. Onder de gewonden zijn ook veel mensen met hoofdletsel. Ook bij een komende tocht krijgen we  met zekerheid te maken met een fors aantal gewonden, maar het bestuur is wel van mening dat als we het aantal ernstig gewonden kunnen beperken, de vereniging dat moet doen.

Alle deelnemers schaatsen de tocht op eigen risico. Toch heeft het bestuur van de Koninklijke Vereniging Friesche Elf Steden een verantwoordelijkheid om in het geval van een medische calamiteit zo snel en adequaat als mogelijk hulp te verlenen. Dit doen we, in nauwe samenwerking met de veiligheidsregio Friesland, middels een zeer uitgebreid netwerk aan hulpverleners langs de route. Daarnaast is het bestuur van mening dat zij ook de verantwoordelijkheid heeft om het aantal gewonden, zoveel als in hun vermogen ligt, te minimaliseren.

Er zijn vele preventieve maatregelen te bedenken. Veel van deze maatregelen ziet de vereniging als verantwoordelijkheid van de rijder zelf (denk aan beschermende kleding, scheenbescherming, oogbeschermende skibrillen voor bij daglicht en voor in het donker, adequaat voedsel en vocht). Maar, het probleem van hoofdletsel is volgens het bestuur dusdanig groot in aantal en ernst dat zij heeft besloten om het dragen van een helm tijdens de tocht verplicht te stellen.

Wat aan die beslissing bijdraagt is dat er de afgelopen jaren helmen zijn ontwikkeld, o.a. voor de schaatssport,  die een preventieve werking combineren met draagcomfort. Door het dragen van een helm wordt de kans op hoofdletsel bij een Elfstedentocht verminderd en de kans op het daadwerkelijk kunnen uitschaatsen van de tocht vergroot. Ook zal het dragen van een helm het aantal noodzakelijke bezoeken aan een EHBO post reduceren. De beschikbare medische capaciteit kan dan bij andere calamiteiten gedurende de tocht worden ingezet. Het feit dat er bij een volgende tocht meer schaatsers mee doen dan in 1997 maakt de noodzaak van preventieve maatregelen alleen maar groter.

Helmen, helmen, helmen: de verschillen en soorten

Er zijn vele vormen van hoofdbescherming op de markt. De meest veilige vorm van hoofdbescherming lijkt op dit moment een schaatshelm met een zgn. ASTM F1849-07 keuring (internationaal), speciaal voor schaatshelmen. Deze helmen worden bij de KNSB al als verplicht gesteld bij marathonwedstrijden, mass start en shorttrack. De vereniging adviseert ook deze helm, maar accepteert ook andere helmen.

EN 1078 is het (Europese) keurmerk voor helmen voor fietsen, skeeleren en skateboarden. Skihelmen hebben een andere certificering (EN 1077) en bieden ook een adequate bescherming tijdens het schaatsen en zijn toegestaan, maar zijn vaak zwaarder dan schaats en fietshelmen en hebben vaak een minder ventilerend vermogen. Deze certificeringen zeggen o.a. iets over schokabsorptie van de helm maar ook over bijvoorbeeld de kwaliteit van de handleiding die bij de helm wordt meegeleverd.

Daarnaast is er nog de keuze voor een schaatshelm of een fietshelm. Het voordeel van een gesloten (schaats)helm is de bescherming tegen de punten van de schaats bij het vallen. Het nadeel is het verminderde ventilatievermogen. Een (deels open) fietshelm beschermt natuurlijk minder goed dan een gesloten (schaats)helm. Nadeel van het gebruik van een fietshelm is dat deze vaak deels open is en soms niet rondloopt bij het achterhoofd maar in een punt. Een mogelijk bezwaar hiervan zou kunnen zijn dat bij een val op het achterhoofd de krachten niet over het gehele achterhoofd worden verdeeld.

Veel gebruikt bij het schaatsen zijn goedkopere helmen, oorspronkelijk bedoeld voor de watersport en ook enkel gecertificeerd voor de watersport (Smartcap2). Deze helm bestaat uit een harde buitenlaag en zachte binnenlaag, heeft minder schokabsorptie dan bovenstaande helmen maar is wel duidelijk goedkoper. Het bestuur heeft besloten om deze helmen ook toe te staan bij een Elfstedentocht op de schaats.

Welke helm wordt goedgekeurd door de vereniging?

Niet ter discussie staat dat er gekozen moet worden voor een goed passende helm. Daarnaast heeft het bestuur gezegd dat de helm een helm moet zijn met een harde schaal. Het verplichten van het dragen van een helm is de verantwoordelijkheid van het bestuur, de keuze van een helm is en blijft natuurlijk wel de verantwoordelijkheid van de rijder.

Dat betekent dus dat, ondanks een aantal hierboven genoemde  nadelen van de fietshelm bij het schaatsen en schaatshelmen oorspronkelijk bedoeld en gecertificeerd voor de watersport, het bestuur besloten heeft dat ook deze bovenstaande helmen voldoen voor deelname aan de tocht.

De voornaamste reden om geen eisen aan de certificering of het type helm te stellen is het besef bij het bestuur dat de beste helmen ook de duurste zijn. Iedere vorm van helm zal het risico op schedelhersenletsel bij een val verminderen.

Toegestane helmToegestane helm Toegestane helm Smartcap 2

MERKTYPE
APOGEEVORTEX
BONTSCHAATSHELM
BONTJUNIOR SCHAATSHELM
CADOMOTUSAEROSPEED
CADOMOTUSALPHA-Y AEROSPEED KINDERHELM
CASCOWARP SPRINT
CASCOICEAIRO
EVOST KIDS HELM
EVOST HELM
EVOST PRO HELM
LASMISTRAL ICE
LOUIS GARNEAUCHRONO AERO
MARCHESEAEROSPEED
PENNINGTONSTH-001
VIKINGF1849-07  F1446-12

 

De schaatsmuts (in de volksmond spreekt men vaak over “Ribcap” of Smartcap 1) is ook een hoofdbeschermer, maar valt niet onder de helmen. Deze muts heeft een aantal visco elastische verstevigingen met een zekere bescherming tegen stomp en scherp hoofdletsel. Deze zijn volgens de producent ‘geschikt voor alle sporten waarbij een helm niet verplicht is gesteld en nuttig voor alle outdoor activiteiten met minimaal risico.’ Het schaatsen van een Elfstedentocht valt daar niet onder en is dus volgens het bestuur dan ook niet een geschikte helm voor de Elfstedentocht en wordt bij een tocht niet geaccepteerd.

niet-toegestane helmen

Deze vormen van hoofdbedekking zijn niet toegestaan

 

 

Terug naar boven